Reklama

Wiadomości

CBOS: opozycja demokratyczna, Solidarność i Jan Paweł II – obalili komunizm

Marcin Żegliński

Działania opozycji demokratycznej w PRL i „Solidarności” oraz pontyfikat Jana Pawła II – to w świadomości Polaków dwie główne siły, które miały wpływ na upadek komunizmu w całym bloku komunistycznym. Wydarzeniem, które zdaniem największej grupy badanych wyznacza koniec PRL, są obrady Okrągłego Stołu na początku 1989 roku - wynika z najnowszego raportu Centrum Badania Opinii Społecznych (CBOS).

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Połowa badanych (52%) sądzi, że największy wpływ na kształt przemian miał papież Jan Paweł II, z kolei jedna czwarta (25%) – że Kościół katolicki.

Większość Polaków jest zdania, że wydarzenia 1989 roku w Polsce miały wpływ na upadek komunizmu w innych państwach bloku wschodniego, przy czym częściej są one postrzegane jako czynnik przyspieszający transformację w innych krajach, rzadziej zaś jako jej niezbędny element, bez którego nie doszłoby do zmian.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

W świadomości historycznej Polaków bohaterami przemian, których rolę w tym procesie dobrze ocenia więcej niż siedmiu na dziesięciu badanych, są przede wszystkim Tadeusz Mazowiecki, Jacek Kuroń i Lech Wałęsa.

Najpoważniejsze błędy i zaniechania transformacji polegały w opinii Polaków na zbyt daleko idącej prywatyzacji, dopuszczeniu do nadmiernego wzrostu nierówności społecznych, a ponadto na tolerowaniu korupcji w polityce oraz braku rozliczeń ludzi poprzedniego systemu, braku wystarczającej lustracji współpracowników PRL-owskich służb specjalnych oraz na uwłaszczeniu nomenklatury, przejmowaniu państwowego majątku przez działaczy państwowych i partyjnych.

Przemiany po 1989 roku są w pamięci zbiorowej zapisane jako wydarzenie przełomowe, a fakt, że doszło do upadku ówczesnego systemu aprobowany jest niemal powszechnie. Niemniej, wersji tej historii jest wiele, a oceny tych samych wydarzeń niejednokrotnie lokują się na przeciwnych biegunach.

Zróżnicowane jest nie tylko postrzeganie sił sprawczych transformacji, lecz także działań jej głównych aktorów, które jedni zapamiętali jako doniosłe, a inni jako nieudolne lub nawet zdradzieckie.

W świadomości Polaków na upadek systemu komunistycznego w ZSRR i dawnych krajach bloku wschodniego miały wpływ przede wszystkim dwie siły sprawcze: po pierwsze, działania opozycji demokratycznej w PRL oraz ruch „Solidarność” (50%), a po drugie – pontyfikat Jana Pawła II (40%).

Reklama

Około jednej czwartej ankietowanych (23%) wskazuje na dysfunkcję samego systemu – komunizm upadł, ponieważ był niewydolny ekonomicznie.

Ponad połowa Polaków (55%) uważa, że na sposób przeprowadzenia przemian najsilniej wpłynęła „Solidarność” jako forma społecznego nacisku na władze, a niespełna dwie piąte (38%) kluczową rolę w tym procesie przypisuje związanym z „S” politykom skupionym wokół Lecha Wałęsy. Połowa badanych (52%) sądzi, że największy wpływ na kształt przemian miał papież Jan Paweł II, z kolei jedna czwarta (25%) – że Kościół katolicki.

Relatywnie rzadziej wskazywano, że do przemian ustrojowych w Polsce po roku 1989 przyczynili się zachodni politycy i światowe organizacje finansowe, stosunkowo nieliczni respondenci (3%) uważają natomiast – że KGB i służby specjalne krajów komunistycznych.

Wydarzeniem, które zdaniem największej grupy badanych (34%) wyznacza koniec PRL, są obrady Okrągłego Stołu na początku 1989 roku. Według jednej szóstej Polaków najbardziej znaczącym momentem było ustąpienie generała Wojciecha Jaruzelskiego i wybór Lecha Wałęsy na prezydenta w 1990 roku.

Obecnie większe niż pięć lat temu znaczenie jest przypisywane powołaniu rządu Tadeusza Mazowieckiego. Za wydarzenie wyznaczające koniec PRL uważa je dziś co dziewiąty ankietowany (11%). Jedna dziesiąta jako przełomowe postrzega pierwsze całkowicie wolne wybory do parlamentu w 1991 roku, natomiast nieco mniej osób (7%) – wybory tzw. kontraktowe w czerwcu 1989.

W świadomości historycznej Polaków bohaterami przemian, których rolę w tym procesie dobrze ocenia więcej niż siedmiu na dziesięciu badanych, są przede wszystkim Tadeusz Mazowiecki, Jacek Kuroń i Lech Wałęsa. Trzeba jednak zaznaczyć, że w ocenach byłego prezydenta częściej niż w ocenach dwóch pozostałych osób pojawiają się opinie negatywne.

Sześciu na dziesięciu respondentów dobrze ocenia ówczesną działalność prymasa Józefa Glempa. Według ponad połowy Polaków niemałe zasługi w czasie transformacji mieli Bronisław Geremek, Aleksander Kwaśniewski i Leszek Balcerowicz.

Reklama

Rola, jaką w przemianach odegrał Adam Michnik, jest oceniana pozytywnie przez blisko połowę ankietowanych. Podzielone, ale częściej negatywne niż pozytywne są opinie o ówczesnej działalności Mieczysława Rakowskiego, a także Wojciecha Jaruzelskiego.

Bardziej jednoznaczny natomiast jest obraz Czesława Kiszczaka, który przez blisko połowę Polaków został zapamiętany jako negatywny bohater transformacji.

Badanie przeprowadzono w dniach 9–15 stycznia 2014 roku na liczącej 1067 osób reprezentatywnej próbie losowej dorosłych mieszkańców Polski.

Podziel się:

Oceń:

2014-05-14 16:00

[ TEMATY ]

Wybrane dla Ciebie

Odnalezione po latach

Ludzie „Solidarności”

Ryszard Wyszyński

Ludzie „Solidarności”

Więcej ...

26 czerwca: Kto dziś gra? Euro 2024

2024-06-26 06:55

PAP/EPA/CHRISTOPHER NEUNDORF

26 czerwca 2024 r. - kolejny dzień piłkarskich zmagań podczas ME 2024! Kto dziś gra?

Więcej ...

Oświadczenie rzecznika KEP: ks. Marcin Iżycki zawieszony w pełnieniu funkcji dyrektora Caritas Polska

2024-06-26 14:17

Red./ak/GRAFIKA CANVA

Oświadczenie Rzecznika Konferencji Episkopatu Polski ws. ks. Marcina Iżyckiego.

Więcej ...

Reklama

Najpopularniejsze

Jak wygląda moja modlitwa?

Wiara

Jak wygląda moja modlitwa?

Trzecia tajemnica fatimska

Wiara

Trzecia tajemnica fatimska

Zmiany kapłanów 2024 r.

Kościół

Zmiany kapłanów 2024 r.

Kielce: siostry boromeuszki odchodzą z seminarium, a tym...

Niedziela Kielecka

Kielce: siostry boromeuszki odchodzą z seminarium, a tym...

Wakacyjny savoir vivre w Kościele

Niedziela Łódzka

Wakacyjny savoir vivre w Kościele

Zmiany personalne w diecezji bielsko-żywieckiej 2024

Niedziela na Podbeskidziu

Zmiany personalne w diecezji bielsko-żywieckiej 2024

Diecezja kielecka: zmiany kapłanów 2024

Kościół

Diecezja kielecka: zmiany kapłanów 2024

Zmiany personalne w diecezji rzeszowskiej

Kościół

Zmiany personalne w diecezji rzeszowskiej

Nauczycielu, nic Cię to nie obchodzi, że giniemy?

Kościół

Nauczycielu, nic Cię to nie obchodzi, że giniemy?