Wydarzenie jest organizowane we współpracy z Akademią Jagiellońską w Toruniu, a także pod patronatem Ministerstwa Edukacji i Nauki oraz rzecznika praw dziecka Mikołaja Pawlaka.

Kongres zainaugurowała Msza św. na Jasnej Górze pod przewodnictwem abp. Wacława Depo.

W homilii metropolita częstochowski zwrócił uwagę, że w procesie edukacji i wychowania zarówno w Kościele, jak i w naszej Ojczyźnie światłem jest Duch Święty, bo nie chodzi tylko o wykształcenie czy profesjonalizm, ale o spotkanie osób, związanie ich z łaską Bożą, aby być darem jedni dla drugich. – Przez macierzyńskie pośrednictwo Maryi zawierzmy wielkie dzieło wychowywania nie tylko młodego pokolenia, ale i nas samych, aby czynić to w duchu prawdy i miłości – powiedział abp Depo.

Karol Porwich/Niedziela

„Nauczyciele, uczniowie i rodzice jako partnerzy w komunikacji” – to temat pierwszej dyskusji panelowej, w której uczestniczyli: prof. Krystyna Chałas, ks. dr hab. Adam Maj (oboje z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego) i dr Eugeniusz Suwiński z Akademii Jagiellońskiej w Toruniu.

– Punktem wyjścia do partnerskiej komunikacji między uczniem i nauczycielem musi być przyjęcie koncepcji osoby ludzkiej. Godność osobowa dana w akcie stworzenia na obraz i podobieństwo Boże uprawnia nas do partnerstwa w komunikacji. W tej godności wszyscy jesteśmy równi – podkreśliła prof. Krystyna Chałas.

Prelegentka zaznaczyła, że „nie ma wychowania bez koncepcji człowieka”. Ubolewała również nad brakiem wiedzy nauczycieli z dziedziny aksjologii, która nie jest przekazywana w procesie ich doskonalenia. Dodała, że konieczne jest tworzenie mikrośrodowisk dla nauczycieli, takich jak np. Towarzystwo Szkół Twórczych, dzięki którym mogliby się doskonalić na bazie konkretnych zadań i problemów.

Podziel się cytatem

Mówiąc o celach komunikacji, prof. Chałas wymieniła: poszanowanie godności każdego człowieka, rozwijanie godności osobowości oraz integralny rozwój osoby.

Ks. dr hab. Adam Maj zauważył, że celem szkoły nie powinno być zabieganie o jak najwyższe miejsce w rankingach, ale „rozwój potencjału, który tkwi w osobie każdego wychowanka”. – Komunikacja w kontekście edukacyjnym pozwala dojrzewać w pełni możliwościom, jakie tkwią w każdym uczniu – wyjaśnił.

Nawiązując do pedagogiki Janusza Korczaka, duchowny wskazał, że „dziecko nie jest miniaturą człowieka”, dlatego nie może być traktowane przedmiotowo. – Wciąż musimy odkrywać piękno człowieczeństwa wpisane w naturę dziecka – stwierdził ks. Maj.

Prelegent zwrócił uwagę, że nauczyciel nie może być postrzegany tylko przez pryzmat kompetencji dydaktycznych i wychowawczych. Konieczna jest formacja zmierzająca do pełnego rozwoju osoby nauczyciela.

Dr Eugeniusz Suwiński mówił o aspekcie tożsamościowym w komunikacji pedagogicznej, który „musi sprowadzać się do tego, że uczeń będzie ten sam, ale nie taki sam”.

Kolejna dyskusja dotyczyła pracy i komunikacji w klasie/grupie wielokulturowej. Wzięli w niej udział: ks. prof. Stanisław Dziekoński (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie), ks. prof. Bogusław Milerski, ks. prof. abp Jerzy Pańkowski (obaj z Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie), ks. prof. Ireneusz Werbiński (Akademia Jagiellońska w Toruniu) i prof. Grzegorz Górski, rektor Akademii Jagiellońskiej i pomysłodawca Kongresu Pedagogiki Chrześcijańskiej.

Karol Porwich/Niedziela

Ks. prof. abp Jerzy Pańkowski podkreślił, że bez względu na wyznawaną religię każdy człowiek musi rozgraniczać między dobrem a złem. Wskazał, że skutkiem braku akceptacji światopoglądu czy wyznawanej religii przez człowieka może być brak szacunku do niego. Ponadto duchowny jednoznacznie opowiedział się za utrzymaniem nauki religii w szkole, ponieważ umożliwia ono kompleksowe przedstawienie zasobu wiedzy na temat ogólnie przyjętego systemu wartości.

Ks. prof. Stanisław Dziekoński za istotę komunikacji w klasie/grupie wielokulturowej uznał zrozumienie osoby wychowanej w danej kulturze, co zaowocuje rozpoznaniem dodatniego potencjału, który będzie można zagospodarować.

Prof. Grzegorz Górski przytoczył fragment z preambuły do Prawa oświatowego: „Nauczanie i wychowanie – respektując chrześcijański system wartości – za podstawę przyjmuje uniwersalne zasady etyki”. W tym kontekście zauważył, że narzucanie świeckości szkoły jest sprzeczne z polską konstytucją. Uznał, że chrześcijański system wartości powinien być przedmiotem kształtowania społeczności wielokulturowej.

Kolejnym punktem programu była prezentacja raportu opracowanego na zlecenie rzecznika praw dziecka Mikołaja Pawlaka nad postawami rodzicielskimi. Teoretyczne i metodologiczne założenia badań przedstawiła dr hab. Danuta Opozda, prof. KUL. Z kolei dr Magdalena Parzyszek (również z KUL) zaprezentowała rezultaty tych badań. Wynika z nich, że prawie ¼ rodziców wyraża postawę braku akceptacji wobec swojego dziecka. Brak ten wzrasta wraz z wiekiem dziecka. 28% rodziców stawia dzieciom nadmierne wymagania. Prawie ¼ rodziców nadmiernie kontroluje dziecko. 29% rodziców przejawia postawę niekonsekwentną wobec dziecka, którą charakteryzuje m.in. zmienny stosunek do dziecka zależny od chwilowego nastroju, samopoczucia czy spraw osobistych rodzica. Również 29% badanych rodziców nadmiernie ochrania dziecko.

Karol Porwich/Niedziela

Mikołaj Paweł Pawlak

Podczas debaty wokół zaprezentowanych wyników Mikołaj Pawlak zwrócił uwagę, że są one istotne w zestawieniu z badaniem z 2021 r., podczas którego na podobne pytania odpowiadały dzieci. – Na ich podstawie można powiedzieć, że my, rodzice, w gorszy sposób oceniamy świat naszych dzieci niż oceniają go dzieci. Zatem dzieci nie zostały jeszcze aż tak bardzo zepsute przez nasz dorosły świat. Cieszmy się, bo daje to pewną nadzieję – stwierdził rzecznik praw dziecka. W tym kontekście zaapelował, aby w mediach zacząć pokazywać zdrowe rodziny.

Ks. dr Adam Machowski z Akademii Jagiellońskiej przedstawił referat nt. „Communicatio jako konieczny warunek budowania wspólnoty – communio – w myśli Tomasza z Akwinu”. Prelegent wskazał, że współcześnie utraciliśmy zdolność do dobrej komunikacji na skutek indywidualizmu i antyspołecznego charakteru działalności mediów nomen omen społecznościowych. Ks. Machowski zaznaczył, że wzorcem komunikacji była dla Akwinaty doskonała komunikacja Osób Trójcy Świętej między sobą. Dodał, że jeżeli chodzi o komunikację w rodzinie, doktor Kościoła rozumiał przez nią wymianę doświadczeń, działań i wartości.

W ostatnim referacie pierwszego dnia kongresu s. dr Elwira Balcer z Akademii Jagiellońskiej mówiła o autoformacji w zakresie komunikacji intra- i interpersonalnej. Podkreśliła, że jeśli nie umiemy się komunikować z samym sobą, nie będziemy się potrafili komunikować z innymi. Jak zauważyła, poznanie siebie umożliwia bardziej owocną komunikację.

Drugi dzień Kongresu Pedagogiki Chrześcijańskiej rozpocznie się w środę, 30 listopada o godz. 10 dyskusją panelową na temat komunikacji w sytuacjach trudnych. Wezmą w niej udział: ks. prof. Ireneusz Werbiński, prof. Grzegorz Górski (obaj Akademia Jagiellońska w Toruniu) i prof. UKSW dr hab. Maria Ryś.

O godz. 11.30 o podmiotowości rodziców wobec szkoły będą rozmawiać: bp Andrzej Przybylski, biskup pomocniczy archidiecezji częstochowskiej, Maria Chodkiewicz, prezes Stowarzyszenia Przyjaciół Szkół Katolickich, Magdalena Chmielewska, wiceprezes Stowarzyszenia Odpowiedzialny Gdańsk, oraz Elżbieta Doroszuk, dyrektor Regionalnego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli„WOM” w Częstochowie.

Po południu nastąpi seria prelekcji na temat szans i zagrożeń związanych z używaniem smartfonów w rodzinie (prof. dr hab. Monika Przybysz, UKSW) oraz skutecznego porozumiewania się nauczyciela z rodzicami swoich wychowanków (prof. dr hab. Krystyna Żuchelkowska i dr Anna Więcławska (Akademia Jagiellońska). Dr Renata Brzezińska z tej samej uczelni przedstawi studium relacji rodzinnych na przykładzie filmu Jana Komasy „Sala samobójców”. Na zakończenie o komunikacji w rodzinie i szkole oczami polskiego youtubera opowie dr Ewa Dryglas-Komorowska (również AJ).

Kongres Pedagogiki Chrześcijańskiej odbywa się w auli „Niedzieli” przy ul. 3 Maja 12 w Częstochowie. Wstęp jest wolny. Transmisję z wydarzenia można oglądać na stronie: www.niedziela.pl i na kanale Studio TV Niedziela na YouTubie.